Τι είναι οι άφθες και τι μπορώ να κάνω;
Author: Γεωργούλη Αργυρώ
Πρόκειται για ποκίλου μεγέθους πληγές ερυθρού χρώματος με στρογγυλό ή οβάλ σχήμα που καλύπτονται από μία λευκή μεμβράνη γύρω από την οποία ο βλεννογόνος είναι πολύ ερεθισμένος και κόκκινος. Εμφανίζονται συχνά στα παιδιά, αλλά και σε ενήλικες και εντοπίζονται κυρίως στη γλώσσα, τα ούλα, τα χείλη, το έδαφος του στόματος, την εσωτερική πλευρά των παρειών (μάγουλα), ακόμα και πάνω στην υπερώα (ουρανίσκο). Είναι πολύ συνηθισμένο να εμφανίζονται μέσα στο στόμα περισσότερες από μία άφθες.
Κάψιμο και τσούξιμο είναι τα πρώτα συμπτώματα στο σημείο που πρόκειται να εμφανιστεί μία άφθα, η οποία στην πορεία μπορεί να γίνει αρκετά δυσάρεστη και επώδυνη, σε βαθμό που να δυσχεραίνει τη μάσηση και την ομιλία. Στην πιο επώδυνη φάση της καλύπτεται από μία λευκοκίτρινη μεμβράνη και μεγαλώνει η επιφάνειά της. Τότε είναι που ο ασθενής πρέπει να αποφεύγει τις όξινες, πολυ αλμυρές και καυτερές τροφές, γιατί ο πόνος γίνεται πολύ εντονότερος. Σε λίγες ημέρες υποχωρεί σταδιακά ο πόνος και η επούλωση ολοκληρώνεται μέσα σε 5- 35 ημέρες, ανάλογα με το μέγεθος της άφθας. Οι υποτροπές και η επανεμφάνισή τους είναι δυστυχώς πολύ συχνά φαινόμενα.
Πρόκειται ουσιαστικά για μία διαταραχή του ανοσοποιητικού συστήματος και ως αιτιολογικοί παράγοντες έχουν ενοχοποιηθεί κυρίως το άγχος, η αλλεργία σε τροφές, φάρμακα, οδοντόκρεμες, η ύπαρξη κάποιας συστηματικής νόσου, κληρονομικότητα, ακόμα και οι διαταραχές του αίματος (π.χ. σιδηροπενική αναιμία) ή και των ορμονών, κυρίως στις γυναίκες.
Επειδή η αιτιολογία των αφθών είναι ουσιαστικά πολυπαραγοντική και κάπως ασαφής, η θεραπεία τους είναι κυρίως συστηματική (θεραπεύονται δηλ. τα συμπτώματα που προκαλούν οι άφθες και όχι η ίδιες οι άφθες), εκτός από τις περιπτώσεις εκείνες που η εμφάνισή τους είναι αποτέλεσμα ύπαρξης κάποιας συστηματικής νόσου, οπότε αντιμετωπίζοντας και θεραπεύοντας τη συγκεκριμένη νόσο ο ασθενή ανακουφίζεται και απαλλάσεται από τις άφθες. Η καλή στοματική υγιεινή και η χρήση ύπιων αντισηπτικών σκευασμάτων για στοματόπλυμα είναι η συνιστώμενη αντιμετώπιση. Στο εμπόριο κυκλοφορούν και κάποια αναλγητικά/αναισθητικά σκευάσματα που εφαρμόζονται τοπικά στις πληγές με ειδικό πινελάκι και ανακουφίζουν από τον πόνο. Για τις μεγαλύτερες σε μέγεθος άφθες γίνεται χρήση κορτικοστεροειδών τοπικά με τη μορφή αλοιφής. Αν καθυστερεί η επούλωση και οι άφθες επιμένουν για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των 30 ημερών, είναι απαραίτητη η επίσκεψη σε ειδικό στοματολόγο.
